බුදු දහම

පුරාණ පඬිවරයෙක් විසින් බුදුරජාණන් වහන්සේට නමස්කාර කිරීම පිණිස, උන් වහන්සේගේ ගුණ කිර්තිය දැක්වෙන්නා වූ අන්වර්ථ නාම එකසිය අටක් (108) සංග්‍රහ කරණ ලදී. එම කුඩා පුස්තක "නාමාෂ්ට ශතකය" නම් වේ. මෙය ඉන් උපුටා ගන්නා ලදී.

නාමෂ්ට ශතකයේ සඳහන් බුදුරජාණන්වහන්සේට ඇති අන්වර්ථ නාම .......

01. සම්බුද්ධං : සර්ව ධර්මයන් අචිපරිත කොට (ස්වයම්භු ඥානයෙන්) අවබෝධ කළා වු

02. පුන්ඩරිකාක්‍ෂං : (පුබුදු) හෙළ පියූමකට බඳු චූ ඇස් ඇති

03. කරුණාස්පදං : කරුණාවට ප්‍රතිෂ්ඨා කර වූ

04. සමන්තභද්‍රං : සර්ව ප්‍රකාරයෙන් යහපත් වු

05. ශාස්තාරං : දෙවි මිනිසූන්ට අනුශාසනා කරන හෙයින් "ශාස්තෘ" නම් වු

06. ශාක්‍යසිංහං : ශාක්‍ය වංශයට උතුම් වු

07. සර්වඥං : සර්වඥයන් වහන්සේ

08. ශ්‍රිඝනං : ශොභාවෙන් ගැවසි ගත්තා චූ

09. ශ්‍රීමතිං : ස්වාර්ථ පරාර්ථ සම්පත් සාදා දෙන්නා වු යහපත් නුවණ ඇති

10.ශ්‍රේෂ්ඨං : අතිශයින් ප්‍රශස්ත වූ

11. ශීලරාශිං : ශීලස්කන්ධයක් ඇත්තා වු

12. ශිවංකරං : කල්‍යාණ කර වු හෙවන් (අනුන්ට) ශුභ කරන්නා වු

13. ශ්‍රීකරං : ලකෂ්මීකර වු හෙවන් ශ්‍රී ඇති කරවන්නා වූ

14. ශ්‍රී මන්තං

15. ශාන්තං : සන්සූන් ලීලා ඇත්තා වු

16. ශාන්ත වෙශං : සන්සුන් වෙස් ඇත්තා වු

17. නෛරාන්මවාදිනං : අනාත්මවාදී හෙවත් පරමාථියෙන්ආත්මයක් නැතැයි යහපත් ධර්මයක් දේශනා කරන්නා වු

18. සිද්ධං : පරිනිෂ්පන්න වු

19. නිරවද්‍යං : කිය යුතු ස්වල්ප දෝෂයකුත් නැත්තා වූ

20. තිරාශ්‍රමං :

21. නීතිඥං :

22. නිර්මලාත්මානං : පිරිසිදු චූ සිත් ඇති

23. නිෂ්කලංකං : කැළලක් නැත්තා වූ

24. නිර්වාදං : කලහ රහිත වු

25. නිරහංකාරං : අහංකාර රහිත වු

26. නිර්විකල්පං : චිකල් රහිත වු නොහොන් වැරදි රහිත වූ

27. නිර්ධුත නිබිලක්ලේශං : පහ කරන ලද සියලූ කෙලෙසූන් ඇත්තා වු

28. නිෂ්ප්‍රපක්චං : (තෘෂ් ණා, මාන, දෘෂ්ටි සංඛ්‍යාත) විපර්යාස තරහිත වූ

29. තථාගතං : පළමු බුදුවරයන් වහන්සේලා මෙන් ආ හෙයින් තථාගත නම් වූ

30. චිශ්වේ ස්වරං : ලෝක නායක වු

31. චිමුක්තිඥං : නිවන් දත්නා වූ

32. විශ්වරූපං : අනෙකප්‍රකාර (ප්‍රාතිහාර්ය රූපයෙන්) යූක්ත වු

33. චිනායකං : තමා හට නායකයෙක් නැත්තා වූ

34. චිශ්වලක්‍ෂණ සම්පූර්ණං : සියලූ ලක්‍ෂණයෙන් පිරැණා වු

35. වීතරාගං : පහ වු රාගාදී දෝෂ ඇති

36. විද්‍යාචරණ සම්පන්නං : (අෂ්ට) චිද්‍යා (පසළොස්) චරණ ධර්මයන්ගෙන් යුක්ත වු

37. චිශ්වෙශං : ත්‍රෛලෝක්‍යනාථ වූ

38. චිමලප්‍රභං : නිර්මල වූ කාන්ති ඇති

39. විනිතවෙශං : සං සුං වෙස් ඇති

40. චිපූලං : (ගුණයෙන්) මහත් වු

41. වීතදෝෂං : පහ වු (රාගාදී) දෝෂ ඇති

42. දුර්දාන්තදමතං : දමනය නොකටහැකි පුරුෂයන් භික්මවන්නා වූ

43. සර්වං : සියල්ලන්ටම හිත වූ

44. ශුද්ධං : නිර්මල වු

45. ශෞධොදනං : සුද්ධෝදන මහරජහුගේ පූත්‍ර වූ

46. මූනිං : ඥානයෙන් යුක්ත වූ

47. සුගතිං : (මනාකොට සර්වඥතාඥානයට පැමිණ් හෙයින්) සුගති නම් වු

48. සුගතං : ශෝභන වු ගමන් ඇති

49. සෞම්‍යං : සෞම්‍ය වූ

50. ශුභකීර්තිං : අවදාත වූ කීර්ති ඇති

51. යොශිග්වරං : සමාධී භාවනා කරන්නවුන්ට නායක වු

52. දශබල : දශචිධී කාය බලයක් හා දශවිධ ඥාණ බලයක් ඇන්තා වු

53. ලොකඥ : තුන් ලොව දන්තා වු

54. ලොක පූජීතමං : ලෝ වැස්සන් චිසින් පූදන ලද්දා වූ

55. ලොකාචාර්යං : තුන්ලොවට ඇදුරු වූ

56. නිරාචාර්යං : (තමන්ට) ආචාර්ය්‍ය කෙනෙක් නැත්තා වූ

57. ලොකනාථං : ලොකස්වාමීන් වහන්සේ වූ

58. කලංකමුක්තං : (අපවාද සංඛ්‍යාත) කළලින් මිදූණා වු

59. කාමාරි : මාර විරෝධී වූ

60. අකලංකං : නිෂ්කලංක වූ

61. කලාධරං : සිවු සැට කලා දත් නුවණ දරන්නා වූ

62. කාන්තමුර්තිං : මනොඥ ශරීර ශොභා ඇති

63. දයාපාත්‍රං : කරුණාවට භාජනය වූ

64. කනකාහං : ස්වර්ණයකට බඳු වූ පැහැ ඇති

65. පරමාර්ථං : උත්තම වස්තු වූ

66. පරජ්‍යොතිං : විශිෂ්ට වු ප්‍රභා ඇති

67. පරමං : උතුම් වූ

68. පරමෙශ්වරං : උත්තමයන්ට නායක වූ

69. භවාභවකරං : භවයාගේ අභාවය කරන්නා වූ

70. භව්‍යං : යෝග්‍ය වූ

71. භගවන්තං : භාග්‍යවතුන් වහන්සේ

72. මහා මතිං : මහත් වූ (අර්ථධර්මාදියෙහි පවත්නා) නුවණ ඇති

73. මහා විය්‍ය්ර්‍ : මහත් වූ විය්‍ය්ර්‍ ඇති

74. මහාභිඥං : මහත් වූ (ෂඩ් අභිඥා සංඛ්‍යාත) විශිෂ්ට වූ දැනුම් ඇති

75. මහා බලං : මහත් වූ බල ඇති

76. මහොද්‍යමං : මහත් වූ උත්සාහ ඇති

77. මහාධෛය්‍ය්ර්‍ : මහත් වූ ධෛය්‍ය්ර්‍ ඇති

78. මහාබාහුං : මහත් වූ බාහු යුග්මයක් ඇති

79. ආද්‍යං : (පළමුවෙන් මාර්ගඥානය ලත් හෙයින්) ආදී වු

80. පචිත්‍රං : (රාග, ද්වේෂ, මොහ යෙන් දුරු වු හෙයින්) පිරිසිදු වු

81. සර්වීයං : සියල්ලන්ට භිත වූ

82. අපරාජිතං : (කෙලෙස් සතුරන් චිසින්) නොපරදවන ලද්දා වූ

83. අව්‍යුත : සත්තිස් බෝධි පාක්‍ෂික ධර්‍මයන්ගෙන් යූක්ත හෙයින් අව්‍යුත වූ

84. මිතං : (ශික්‍ෂාඥප්ති ආදියෙන්) ප්‍රමාණභුත වූ

85. පරහිතං : අනුනට හිත්කරන්නා වූ

86. නාථං : ලොකස්වාමි වූ

87. අමිතාහං : අප්‍රමාණ දේහප්‍රභා ඇති

88. චතුර්මාරාරිචිජීතං : සතර මරසතුරන් (බිඳ) ජයගත්තා වු

89. තත්වඥං : (තුන්ඉලාව) ස්වභාව දන්තා වු

90. ශංකරං : ලොවට සැප ඇති කරන්නා වු

91. ශිවං : ශුභ වූ

92. සත්වසාරං : සත්වයන්ට උතුම් වූ

93. සදාචාරං : මනා වූ ආචාර ගුණ ඇති

94. සාර්ථවාහං : (ජාතිකාන්තාරාදියෙන්) සත්වයන් එතෙරකොට නිර්වාණක්‍ෂම භූමියට පමුණුවන හෙයින් සාර්ථවාහක නායකයෙක් බඳු වූ

95. දෙවදෙවං : දෙවියන්ට දෙවි වු

96. මහා දෙවං : මහා දෙවි වූ

97. දෙව වන්දිතං : දෙචියන් විසින් වඳින ලද්ද වූ

98. අව්‍යයං : විනාහ රහිත වු

99. ප්‍රමාණාතීත දෙවෙශං : අප්‍රමාණ දෙවියන්ට නායක වු

100. දිව්‍ය රෑපං : දෙව ස්වරෑප වු

101. ජිතෙන්ද්‍රියං : දිනන ලද ඉඳුරන් ඇති

102. ජීතජක්ලෙශං : දිනන ලද කෙලෙසුන් ඇති

103. ජිනේන්ද්‍රං : ජීනයන්ට නායක වු

104. පූරුෂොත්තමං : පූරැෂයන්ට උතූම් වු

105. උත්තමං : සියල්ලන්ට උතූම් වූ

106. සත්තමං : අතිශයින් ශාන්ත වු

107. බ්‍රහ්මං : ලොකොත්තම වු නොහොත් බ්‍රහ්මයා චිසින් ජාතකාලයෙහි පිළිගන්නා ලද්ද වු

108. පූණ්‍යකේ‍ෂත්‍රං : පින් කෙතක් වු

මෙසේ අනන්ත වූ ගුණ ස්කන්ධයකින් හෙබිය වූ, ඒ භාග්‍යවත් වූ අරහත් වූ සම්මාසම්බුදුරජාණන් වහන්සේට මාගේ නමස්කාරය වේවා !!!